شرح مختصری بر ساختار کلی ستون مهره ای

ساختار کلی ستون مهره ای بدین شرح است که ستون مهره ای در طول دیواره پشتی تنه و در خط میانی بدن قرار دارد ، در بالا با سر و در پائین با استخوانهای لگن خاصره مفصل می شود ، ستون مهره ای از ۲۶ استخوان مجزا تشکیل شده است که دارای شکل نامنظم است ، ستون مهره ای به همراه جناغ و دنده ها , استخوان بندی تنه را به وجود می آورد که علاوه بر انعطاف پذیری , در جهات جلویی ، پشتی و طرفی حرکت می کند .
ستون مهره ای طناب نخاعی را در بر گرفته و از آن حمایت می کند و همچنین علاوه بر حمایت سر ، محلی برای اتصال دنده ها و عضله های پشت می باشد ، بین مهره ها سوراخ هایی به نام سوراخ بین مهره ای وجود دارد و اعصابی که نخاع شوکی را به قسمتهای مختلف بدن مرتبط می کنند ، از آنها عبور می کنند .
در کودکان تعداد مهرههای ستون مهره ای ۳۳ عدد است که در بالغین 5 مهره ما قبل آخر بهم جوش خورده ، استخوان خاجی را تشکیل میدهند و ۴ مهره آخر نیز به هم جوش خورده واستخوان دنبالچه را بهوجود میآورند ، بنابراین تعداد مهرهها در افراد بالغ به 26 قطعه تقلیل مییابد ؛

۷ عدد مهره گردنی در ناحیه گردن قرار دارد.
۱۲ عدد مهره سینه ای که در قسمت پشت حفره قفسه سینه قرار گرفته است .
5 عدد مهره کمری که در ناحیه کمر است .
۵ عدد مهره خاجی که با یکدیگر جوش خورده و استخوان خاجی نامیده می شود .
4 مهره دنبالچه ای که به یکدیگر جوش خورده و یک استخوان دنبالچه را به وجود می آورند .
بین هر مهره صفحه ها یا بالشتک هایی قابل ارتجاع از جنس غضروفی – رشته ای به نام دیسک قرار دارد که مفاصلی پر قدرت را به وجود می آورند و امکان حرکتهای مختلف ستون مهره ای مثل خم شدن ، خم شدن جانبی و چرخش به طرفین را فراهم می سازند . هر دیسک دارای ساختمان پهن و صافی میباشد که در وسط آن ماده ژله مانند به نام هسته دیسک (نوکلئوس) و در اطراف آن نیز رشتههای لیفی به نام آنولوس قرار دارد . درحقیقت هسته ، بخش مرکزی و آنولوس قسمت محیطی دیسک را تشکیل میدهد. از وظایف مهم هر دیسک که بین دو مهره قرار میگیرد، جذب انرژی جهت کاهش فشار به ستون فقرات میباشد . دیسکها در اثر فشارهای شدید آسیبپذیر بوده و این صدمه میتواند در هر دو بخش محیطی و مرکزی ایجاد گردد ؛
مهرهها توسط مفصلهای کوچکی به یکدیگر متصل میشوند. این مفصل ها بر اثر فشار یا ساییدگی آسیب میبینند و ممکن است در اثر آسیب ، قسمتهای صدمه دیده استخوان مهره دچار تورم شده و باعث شود که بر روی اعصاب اطرافش فشار وارد آید.

مهره های گردنی :
گردن ۷ مهره دارد , تنه مهره چون وزن کمتری را تحمل می کند کوچکتر است و زائده های عرضی و خاری در انتها دو شاخه هستند . در قاعده زوائد عرضی سوراخی است به نام سوراخ عرضی که از آنها شریانهای مهره ای عبور می کنند . زوائد مفصلی وسیع تر هستند و این امر سبب می شود که حرکتهای مهره های گردنی در همه جهات امکان پذیر باشد . اولین مهره گردنی را اطلس می گویند و با استخوان پس سری مفصل می شود ، مهره اطلس به شکلی است که با مهره های دیگر تفاوت دارد ، یعنی تنه ندارد و فقط یک حلقه استخوانی است که از دو توده طرفی و دو قوس استخوانی جلوئی و پشتی تشکیل شده است . این حلقه استخوانی توسط رباط عرضی به دو سوراخ پشتی و جلوئی تقسیم شده است . در سوراخ جلوئی , زائده دندانی دومین مهره گردنی قرار گرفته و سوراخ پشتی محل عبور نخاع است ، دومین مهره گردنی زائده ای به نام زائده دندانی دارد که در سوراخ جلوئی حلقه اطلس قرار می گیرد .
مهره های پشتی یا سینه ای :
اندازه تنه این مهره ها حد وسط بین مهره های گردنی و کمری است . در مجموع دارای شباهتی کامل با مهره نمونه دارد ، تنها در طرفین و همچنین بر روی زوائد عرضی آن رویه های مفصلی کوچکی قرار دارد که با دنده ها مفصل می شوند . جهت زوائد مفصلی سینه ای هم بینابین جهت زوائد مفصلی مهره های گردنی و کمری است . یعنی زوائد مفصلی مهره های گردنی تقریباً افقی و جهت زوائد مهره های کمری عمودی است . زوائد خاری این مهره ها دراز و مایل به پائین است تعداد مهره های سینه ای ۱۲ عدد هستند .
مهره های کمری :
تعداد این مهره ها ۵ عدد است و چون باید وزن بیشتری را تحمل کنند مهره های درشت تری هستند ، با دنده مفصل نمی شوند بنابراین سطح مفصلی دنده ای ندارند . زوائد مفصلی فوقانی به صورت یک ناودان عمودی و زوائد مفصلی تحتانی مانند یک نیمه استوانه عمودی است. این شکل مفصل شدن سبب می شود که در ناحیه کمری حرکات طرفی وجود نداشته و حرکتهای اصلی این مهره ها تنها در خم شدن و باز شدن خلاصه شود .
استخوان خاجی ( ساکروم ):
استخوان واحدی است که در مجموع به شکل یک هرم ناقص است که از جلو و عقب تخت شده و معمولاً از ۴ یا ۵ استخوان به وجود آمده است . قاعده استخوان خاجی در بالا و راس آن در زیر قرار دارد . آثار جوش خوردگیهای مهره های خاجی به صورت خطوط عرضی در روی آن مشاهده می شود . در انتهای این خطوط سوراخهایی دیده می شود که اعصاب نخاعی از آنها خارج می شوند . این استخوان در بالا با آخرین مهره کمری و در پائین با استخوان دنبالچه مفصل می شود .
استخوان دنبالچه :
دنبالچه پایینترین قسمت ستون فقرات است . دنبالچه متشکل از سه تا پنج استخوان مهره بسیار کوچک میباشد که میتوانند به هم جوش خورده یا از هم جدا باشند ، پیشتر گمان میشد که استخوانهای دنبالچه در تمام موارد به هم جوش خوردهاند و هیچ حرکتی میان آنها وجود ندارد ، اما امروزه میدانیم که تمامی دنبالچه از یک استخوان یک تکه تشکیل نشده بلکه اغلب دارای چند مهره مجزا است که با استفاده از رباطها و مفاصل فیبری موجود ، به صورت محدود حرکت میکنند ، دنبالچه از طریق یک مفصل دارای یک دیسک وستیجیال و همچنین چند رباط به ساکروم متصل است . حرکت مفصل بین دنبالچه و ساکروم بسیار محدود است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.